34.Ηκατασκευή του πρίονος

Ακούμπησαν το χαραγμένο έλασμα πάνω στο αμόνι και /χρησιμοποιώντας την σμίλη κοπής και το σφυρί ,άρχισαν να κόβουν ένα-ένα τα δόντια ,αντιμετωπίζοντας τις ίδιες,  δυσκολίες με πριν. Η κοπή και σε αυτήν την περίπτωση έγινε σταδιακά . Πρακτικά, δεν υπήρχε η δυνατότητα  να κοπή το μέταλλο σε όλο του το πάχος με ένα κτύπημα.

Η σμίλη κοπής δεν έκοβε καθαρά το μέταλλο και άφηνε πολλές ατέλειες, τις οποίες διόρθωνε χρησιμοποιώντας τις (ήδη)διαμορφωμένες (από πριν)  ακονόπετρες  .Έτσι με αυτόν τον τρόπο ένα- ένα τα δόντια διορθώθηκαν και ακονίστηκαν .Στην συνέχεια έπρεπε να ανοιχτούν οι τρύπες στις οποίες θα στηριζόταν η λαβή.Ο τεχνίτης τότε  έφερε ένα εργαλείο με χοντρή ξύλινη λαβή  Στο κάτω άκρο του είχε σφηνωμένο και δεμένο γερά ,ένα κοφτερό κομμάτι μετάλλου με τριγωνική ακμή, που έμοιαζε με μύτη ξίφους. Ακόνισε με την ακονόπετρα τις ακμές της μύτης του μετάλλου ,έσφιξε το εργαλείο στο χέρι του ,το κάρφωσε στο κέντρο του σημαδεμένου κύκλου για να είναι σταθερό και με κινήσεις του χεριού του δεξιόστροφα και αριστερόστροφα έκανε ένα βαθύ σημάδι στο μέταλλο.Ο τεχνίτης τότε  εξήγησε( στον ταξιδευτή) ότι αν το μέταλλο  ήταν λεπτότερο θα μπορούσε να το τρυπήσει με αυτόν τον τρόπο ,αλλά τώρα απλά σημάδευε βαθιά το κέντρο του κύκλου, για να ανοίξει μετέπειτα την τρύπα με ένα εργαλείο που χρησιμοποιούσε και ο ξυλουργός( για να ανοίγει τρύπες στα ξύλα).

                                                    Ευχαριστώ που  διαβάζετε τα άρθρα

33. Ο σχεδιασμός του εργαλείου

Μόλις το μέταλλο σκλήρυνε από τη σφυρηλάτηση, το έριχνε ο βοηθός στη φωτιά που βρισκόταν δίπλα του, για να το ξαναμαλακώσει. Σιγά σιγά ,μέσα στη φωτιά το μέταλλο άλλαζε χρώματα, μέχρι που αποκτούσε  ένα πορτοκαλοκόκκινο χρώμα με λάμψη. Τότε το έπιανε με μια μεγάλη μεταλλική λαβίδα, το ακουμπούσε για λίγο στην άμμο δίπλα του και μετά το έριχνε μέσα σε ένα μεγάλο κεραμικό σκεύος που περιείχε νερό, για να το κρυώσει. Αυτή η διαδικασία επαναλήφθηκε πολλές φορές, μέχρι να φτάσει το μέταλλο στο επιθυμητό πάχος. Στο τελευταίο στάδιο σφυρηλάτησης το έλασμα δεν ξαναπυρώθηκε, ώστε να παραμείνει σκληρό.
Mετά το παρέλαβαν ο μεταλλοτέχνης με τον ξυλουργό για να το μετρήσουν και να το σχεδιάσουν. Σημάδεψαν το περίγραμμα και έκοψαν το μέταλλο που περίσσευε, με σμίλη κοπής και σφυρί.*

Η διαδικασία κοπής ήταν και αυτή επαναλαμβανόμενη και αυτό γιατί η σμίλη κοπής ήταν λίγο  σκληρότερη από το έλασμα και η ακμή της χάλαγε συχνά. Την επιδιόρθωναν στην ακονόπετρα,*  ξανασφυρηλατούσαν την ακμή της και συνέχιζαν. Όταν ολοκληρώθηκε η κοπή, πάλι με την ακονόπετρα ίσιωσαν τα εξογκώματα που δημιουργήθηκαν στην περίμετρο του ελάσματος. Είχαν στα χέρια τους πλέον καθαρό το σχήμα του εργαλείου. Χάραξαν πρώτα τους δύο κύκλους, εκεί που θα άνοιγαν τις τρύπες για να συνδεθεί η ξύλινη λαβή με το έλασμα και στη συνέχεια σχεδίασαν με προσοχή ένα ένα τα δόντια κοπής στη μία πλευρά του ελάσματος.

* " ΜΥΚΗΝΑΪΚΆ ΕΡΓΑΛΕΊΑ ΞΥΛΟΥΡΓΙΚΉΣ  - Η ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΙΟΝΟΣ"

  Ελένη Μαραγκουδάκη,  Π. Κάββουρας

     *Ακονόπετρα: Γνωστή και  ως Ναξία Λίθος η θήγανον. Σκληρές πέτρες που τις χρησιμοποιούσαν για ίσιωμα η λείανση  επιφανειών από πιο μαλακά υλικά. Διαμόρφωναν το σχήμα τους τρίβοντάς τες με άλλες πέτρες σκληρότερες.

32.Η προετοιμασία για την κατασκευή του πρίονος

Όση ώρα παρακολουθούσε τον τεχνίτη να φτιάχνει το καλούπι, στην άλλη άκρη του εργαστηρίου, ένας βοηθός, σφυρηλατούσε μια χοντρή ταινία μετάλλου πάνω στο αμόνι.Δίπλα του καθόταν ο ξυλουργός και τον παρακολουθούσε.Κατά διαστήματα διέκοπτε την σφυρηλάτηση και έλεγχε το πάχος της ταινίας

.Ο τεχνίτης εξήγησε στον ταξιδευτή ότι το έλασμα αυτό είχε χυτευτή σε απλή λίθινη μήτρα  με καπάκι To μέταλλο ήταν σκληρό κρατέρωμα για να είναι κοφτερό στις ακμές.Το αρχικό πάχος ήταν 3-4 mm και το σχήμα του μακρύ παραλληλόγραμμο.Προοριζόταν για την κατασκευή ενός εργαλείου που θα είχε τη δυνατότητα να κόβει ξύλα,με τα μικρά δόντια που θα έφτιαχναν στη μία του πλευρά.Τους το είχε περιγράψει ένας ταξιδευτής που ερχόταν από μακρινά ταξίδια και έμεινε για κάποιο χρόνο στο νησί.  Από τα παλαιότερα χρόνια ήταν γνωστό στα μέρη τους ένα  εργαλείο για το κόψιμο κυρίως χόρτων και ήταν φτιαγμένο από λεπίδες οψιανού σφηνωμένες στο εσωτερικό ενός χοντρού κλαριού.

31.Επαναφορά στον ιστορικό χρόνο,Νάξος

O ταξιδευτής ξαναγύρισε στο εργαστήρι της Νάξου και με το πρώτο φως της ημέρας κάθισε μαζί με τον τεχνίτη για να δει τη δουλειά του και να καταλάβει όσα έχει ακούσει γι αυτόν. Ξεκίνησαν με τη δημιουργία διπλού καλουπιού από πηλό.Έφτιαξε ενα μεγάλο κομμάτι από καλοδουλεμένο πηλό,ίσιωσε την πάνω του επιφάνεια και πίεσε πάνω της το ξύλινο καλούπι, με τον πυρήνα του στειλεού μαζί.Από μια μερηά του εργαστηρίου έφερε μέσα σε ένα δοχείο στεγνή σκόνη άμμου και την έριξε πάνω στον πηλό για να μην κολλήσει με το άλλο κομμάτι που θα πιεστεί απο πάνω.
Στη συνέχεια ενας βοηθός ετοίμασε to άλλο κομμάτι πηλού λίγο μεγαλύτερο από το πρώτο,το ίσιωσε από τη μια πλευρά και το πίεσε με προσοχή πάνω στο πρώτο.Οταν τα δύο κομμάτια πηλού ενώθηκαν, συγκέντρωσε την πίεση στο κέντρο για να διαβάσει ο πηλός καλά και το άλλο μισό του μοντέλου.Ετσι όπως ήταν ενωμένα τα δύο μέρη τα γύρισε ανάποδα και αφαίρεσε τον πηλό που περίσευε .

Σημάδεψε με αιχμηρό εργαλείο γυρω γύρω τον πηλό ,έτσι ώστε όταν θα εχρησιμοποιήτο για να χυτευτή μέσα του το μέταλο, τα δύο τμήματα θα έπρεπε να ταιρίάζουν ακριβώς στις γραμμές.Με ένα λεπτό εγχειρίδιο άνοιξε τήν τρύπα σε σχήμα κώνου, για να χύνεται το λιωμένο μέταλο στο καλούπι.Όλα ήταν έτοιμα, αφησε το καλούπι σε μία άκρη για να στεγνώση για μερικές μέρες και μετά θα το έπερνε ο κεραμίστας για να το ψήσει με ιδιαίτερο τρόπο λόγω του πάχους του.
Πρίν το ψήσει ,ο κεραμίστας θα άνοιγε με προσοχή το καλούπι και θα έβγαζε από μέσα το μοντέλο.